Υπάρχουν τρία βασικά είδη διάταξης της κουζίνας : ευθεία (One-Wall), σχήματος L (L -Shaped) και σχήματος U (U- Shaped). Η ευθεία κουζίνα είναι κατάλληλη για μικρότερα σπίτια και το τρίγωνο εργασίας είναι στην ουσία μία ευθεία γραμμή. Καλό είναι να αξιοποιήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο το χώρο τοποθετώντας ντουλάπια όπου υπάρχει η δυνατότητα. Η απέναντι πλευρά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν χώρος γεύματος. Η κουζίνα σχήματος L διαθέτει περισσότερο χώρο εργασίας και το ανοικτό κομμάτι μπορεί να αξιοποιηθεί είτε τοποθετόντας μία νησίδα είτε ένα τραπέζι. H κουζίνα σχήματος U θεωρείται η πιο χρηστική αφού προσφέρει χώρο εργασίας , άνετη κίνηση και μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθεί από δύο άτομα ταυτόχρονα.
Υπάρχουν τρία πρωταρχικά κέντρα εργασίας στην κουζίνα τα οποία εξυπηρετούν ανάγκες προετοιμασίας φαγητού και καθαρίσματος: ο νεροχύτης, το ψυγείο και ο χώρος μαγειρέματος. Ο σχεδιασμός γίνεται βάση αυτών και υπολογίζοντας τις λειτουργίες και τις ανάγκες κάθε κέντρου, τον αποθηκευτικό χώρο που απαιτείται στην κάθε περίπτωση καθώς και την επιφάνεια εργασίας και το χώρο κίνησης που χρειάζεται ο χρήστης.
Σχεδιάζοντας την κουζίνα πρέπει να έχουμε υπόψη τη ροή εργασίας προκειμένου να αποφασίσουμε που θα τοποθετήσουμε τα κέντρα εργασίας. Μία τυπική ροή είναι η εξής: Συλλογή-Προετοιμασία-Μαγείρεμα-Σερβίρισμα-Καθαριότητα
Ένας βολικός τρόπος να επεξεργαστούμε τη ροή αυτή είναι το γνωστό τρίγωνο εργασίας. Το τρίγωνο αναφέρεται στη θέση του νεροχύτη, του ψυγείου και των εστιών/φούρνου με το νεροχύτη να βρίσκεται στο κέντρο. Παρόλο που επιπλέον συσκευές ή επιπλέον χρήστες μπορούν να κάνουν την εφαρμογή του τριγώνου πιο πολύπλοκη είναι καλό να το έχουμε σαν βασικό οδηγό στο σχεδιασμό μας. Ιδανικά η κάθε πλευρά του τριγώνου δεν πρέπει να είναι περισσότερο από 275εκ. και όχι λιγότερο από 120εκ. ενώ το συνολικό μήκος των τριών πλευρών δεν πρέπει να είναι πάνω από 790εκ. (η απόσταση υπολογίζεται από το κέντρο της κάθε συσκευής). Εννοείται ότι οι παραπάνω αποστάσεις είναι ενδεικτικές και προσαρμόζονται σύμφωνα με τις ανάγκες μας και το χώρο μας.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε επίσης το μήκος της επιφάνεια εργασίας (πάγκος) που χρειάζεται η κάθε συσκευή. Ο νεροχύτης χρειάζεται 60εκ. και 45εκ. (οποιαδήποτε πλευρά), το ψυγείο χρειάζεται 38εκ., οι εστίες 38εκ. και 30εκ. (οποιαδήποτε πλευρά), ο φούρνος μικροκυμάτων 38εκ. και ο φούρνος 38εκ.Εννοείται ότι οι παραπάνω χώροι μπορούν να συνδυαστούν και οι αποστάσεις είναι ενδεικτικές.
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να αποφασίσουμε όταν κατασκευάζουμε μία καινούργια ντουλάπα είναι ο τρόπος ανοίγματος (συρόμενες, ανοιγόμενες ή αναδιπλούμενες πόρτες). Οι συρόμενες έχουν πιο μοντέρνα χαρακτηριστικά, ταιριάζουν καλύτερα στην περίπτωση που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε γυαλί ή καθρέφτη και δεν απαιτούν επιπλέον χώρο από την πλευρά που ανοίγουν. Στα ελαττώματα μπορούμε να αναφέρουμε το μεγαλύτερο κόστος και τη δυσκολία αντικατάστασής τους αν θελήσουμε κάποια στιγμή να κάνουμε μια αλλαγή στο χρώμα ή στο υλικό. Οι ανοιγόμενες είναι μία οικονομικότερη λύση, λειτουργούν με απλούς μεντεσέδες οπότε η αντικατάστασή τους είναι εύκολη και οικονομική αλλά απαιτούν λίγο επιπλέον χώρο στη μπροστινή πλευρά προκειμένου να ανοίξουν οι πόρτες . Τέλος υπάρχουν και οι αναδιπλούμενες συρόμενες πόρτες οι οποίες δουλεύουν παρόμοια με τις συρόμενες, χρειάζονται και αυτές χώρο στη μπροστινή πλευρά καθώς “διπλώνουν” αριστερά και δεξιά αλλά μας δίνουν τη δυνατότητα να έχουμε οπτική επαφή με όλο το περιεχόμενο της ντουλάπας.
Ανεξάρτητα από το είδος της ντουλάπας καλό είναι να έχουμε υπόψιν τα παρακάτω όσον αφορά την εσωτερική διαρύθμιση. Για κρεμαστά ρούχα μικρού μήκους (κοντομάνικα, πουκάμισα, παντελόνια διπλωμένα) το αντίστοιχο κουτί πρέπει να έχει ύψος 105 εκ. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να τοποθετήσουμε άλλο ένα αντίστοιχο από πάνω αν χρειαζόμαστε περισσότερο χώρο για κρεμαστά και λιγότερα ράφια. Για κρεμαστά ρούχα μεσαίου μήκους (παντελόνια, φορέματα) το αντίστοιχο κουτί πρέπει να έχει ύψος 140εκ. Στην περίπτωση αυτή από πάνω μπορούμε είτε να τοποθετήσουμε μηχανισμό “ασανσερ” είτε ράφια ανάλογα με τις ανάγκες μας. Τέλος για κρεμαστά ρούχα μεγάλου μήκους όπως μακριά φορέματα το κουτί πρέπει να έχει ύψος 170εκ.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι ράφια με φάρδος 45εκ μπορούν να χωρέσουν δύο σειρές διπλωμένα κοντομάνικα μπλουζάκια ή δύο ζευγάρια παπούτσια, ράφια με φάρδος 60 εκ μπορούν να χωρέσουν δύο σειρές διπλωμένα ρούχα ή τρία ζευγάρια παπούτσια και ράφια με φάρδος 75εκ. μπορούν να χωρέσουν τρεις σειρές διπλωμένα ρούχα και τρία ως τέσσερα ζευγάρια παπούτσια. Τα διπλωμένα ρούχα καλό είναι να μην ξεπερνούν τα 30εκ. ύψος για να μην πέφτουν.
Τέλος να πούμε ότι τα συρτάρια χρησιμοποιούνται περισσότερα για εσώρουχα και γενικά μικρότερα αντικείμενα και αξεσουάρ. Τα συρτάρια γίνονται είτε εσωτερικά (μέσα από τις πόρτες) είτε εξωτερικά, ανάλογα με το σχέδιο της ντουλάπας. Χρησιμοποιούνται είτε απλοί οδηγοί συρταριών είτε με σύστημα soft close (φρένο). Υπάρχουν πολλά είδη μηχανισμών (συρόμενες παντελονοθήκες, παπουτσοθήκες, γραβατοθήκες, καλάθια) τα οποία επίσης προσαρμόζονται ανάλογα με τις ανάγκες.
